Hava yolu taşımacılığına rağbet arttıkça, dünya genelinde hava yolu şirketleri ve havacılık sektöründe hizmet veren kuruluşların sayısında da hızlı bir artış görmekteyiz. Bu kuruluşlar arasında önemli bir yere sahip olan IATA, havacılık sektörünün gelişmesi ve hava yolu taşımacılığının dünya genelinde daha güvenli, daha etkili ve daha sürdürülebilir hale gelmesi için çalışmaktadır.
Peki, IATA nedir ve ne işe yarar? Bu yazıda, havacılık sektörüne ilişkin bazı detayları ele alarak, IATA’nın hava yolu taşımacılığındaki rolü ve çalışmaları hakkında bilgiler vereceğiz. Siz de hava yolu taşımacılığına ilgi duyuyorsanız, bu konuyu bizimle yakından inceleyin!
İçindekiler
IATA nedir?
Uluslararası Hava Taşımacılığı Birliği (IATA); hava taşımacılığı endüstrisini düzenlemek ve geliştirmek gibi misyonlarla, 19 Nisan 1945 tarihinde Havana Küba’da kurulmuştur. Kuruluşundan bu yana IATA, hava yollarının işletme standardını, güvenliğini, verimliliğini ve sürdürülebilirliğini artırmak için çeşitli inisiyatifler yürütmektedir. IATA, günümüzde 290’dan fazla hava yolu şirketini bünyesinde barındıran ve 120’den fazla ülke tarafından desteklenen, hava yolu endüstrisinin en önemli paydaşlarından biridir.
IATA’nın günümüzdeki merkezi İsviçre’nin Cenevre şehri olsa da, dünya genelinde birçok ofis açmıştır ve hava taşımacılığı endüstrisinin bulunduğu tüm bölgelerde faaliyet göstermektedir.
IATA’nın Görevleri Nelerdir?
ICAO, ya da Türkçe adıyla Uluslararası Sivil Havacılık Örgütü ile işbirliği içinde çalışan IATA, hava yolu taşımacılığı endüstrisinde birçok önemli görevi yerine getirmektedir. Bunlar şöyle sıralanabilir:
Standartları belirleme
IATA; hava yolu taşımacılığındaki standartları belirleyen ve bu standartlar çerçevesinde hizmet sunan hava yolu şirketlerinin faaliyetlerini yönetmekte ve denetlemektedir.
Hava yolu şirketleri arasındaki işbirliğini artırma
IATA; hava yolu şirketleri arasında işbirliğini artırarak, hava yolu taşımacılığı endüstrisindeki etkinliği artırmaktadır.
Teknolojik yenilikleri takip etme
IATA; hava yolu taşımacılığı endüstrisindeki teknolojik yenilikleri takip edip hava yolu şirketleriyle paylaşarak, hava yolu şirketlerinin bu yeniliklerden faydalanmalarını sağlamaktadır. Bu sayede hava yolu taşımacılığındaki verimi artırmayı ve firmaların daha etkin bir şekilde faaliyet yürütmelerini hedeflemektedir.
Hava yolu taşımacılığı için düzenlemeleri yönetme
IATA; hava yolu taşımacılığı endüstrisindeki düzenlemeleri yönetmekte ve hava yolu şirketlerine bu düzenlemelere uyum sağlamaları konusunda yardımcı olmaktadır.
Hava yolu endüstrisindeki sorunları çözme
IATA; hava yolu endüstrisindeki sorunları çözmeye çalışmakta ve havacılık faaliyetlerindeki kaliteyi ve verimi artırmak adına çözümler üretmektedir.
Hava yolu taşımacılığındaki güvenlik standartlarını belirleme
IATA; hava yolu taşımacılığındaki güvenlik standartlarını belirleyerek, hava yolu şirketlerinin bu standartlara uygun faaliyet yürütmelerini sağlamaktadır.
Hava yolu endüstrisindeki verimliliği artırma
IATA; hava yolu taşımacılığı endüstrisindeki verimliliği artırmak için çalışmakta ve hava yolu şirketlerinin daha etkin bir şekilde faaliyet yürütmelerine yardımcı olmaktadır.
IATA kodu nedir ve nasıl belirlenir?
IATA kodları, hava yolu şirketleri ve havalimanlarının kısa ve öz bir şekilde tanınması için kullanılan kısaltmalardır. IATA tarafından belirlenen bu kodlar, uluslararası hava yolu taşımacılığı için standart haline gelmiş bir tanımlama sistemidir. IATA kodları; biletler satışlarında, bagaj etiketlerinde, uçuş takip sistemlerinde ve diğer havacılık işlemlerinde kullanılmaktadır.
Hava yolu şirketleri, IATA tarafından kendilerine özel atanan kodlar sayesinde kalkış ve varış noktalarının belirlenmesi, planlama, bilet kesme gibi farklı işlemlerini herhangi bir karışıklık yaşamadan halledebilmektedir. IATA hava yolu şirketlerine kod verirken, şirketlerin resmi adlarına, kökenlerine veya kullandıkları uçak modellerine göre özgün kodlar belirler. Örneğin; Türk Hava Yolları’nın IATA kodu “TK”, Pegasus Hava Yolları’nın kodu ise ‘’PC’’ şeklindedir.
Havalimanlarına ise; IATA tarafından üç harfli kısaltmalar verir. Bu kodlar havalimanlarının isimlerine, bulundukları şehirlere veya ülkelere göre belirlenmektedir. Örneğin; İstanbul Havalimanı’nın IATA kodu IST’dir, Atatürk Havalimanı’nın IATA kodu ise ISL’dir. New York JFK Havalimanı’nın IATA kodu JFK iken, Londra Heathrow Havalimanı’nın IATA kodu LHR’dir.
Hava yolu şirketleri veya havalimanları, bazı durumlarda adlarını, varış yerlerini veya diğer bilgilerini değiştirmek durumunda kalabilirler. Bu senaryoların yaşanması halinde ise, IATA kodları da güncellenir veya değiştirilir.
IATA belgesi ve IATA sertifikası arasındaki fark nedir?
IATA belgesi ve IATA sertifikası arasındaki fark, tamamıyla başka amaçlar için kullanılan evraklar olmalarıdır.
IATA belgesi; hava yolu şirketleri ve diğer havacılık acentelerinin, IATA’nın sunduğu hizmet ve programlara erişebilmeleri için sahip olmaları gereken resmi bir belgedir. Bu belge, şirketlerin finansal stabilitelerini ve operasyonel uygunluklarını doğrular ve IATA’nın hizmetlerinden faydalanmalarına izin verir.
IATA belgesi hava yolu şirketlerinin kargo taşımacılığı ve yolcu taşımacılığı hizmetlerinin dışında; turizm ve seyahat acenteleri, hava kargo acenteleri, yolcu acenteleri ve diğer havacılık işletmelerinin ilgili faaliyetleri için gereklidir.
Buna karşılık, IATA sertifikası, IATA’nın düzenlediği eğitim programlarını tamamlayan kişilere verilen bir sertifikadır. Bu sertifika, hava yolu endüstrisi alanında çalışan profesyonellerin yeteneklerini ve bilgilerini doğrular.
Özetle IATA belgesi, bir hava yolu şirketi veya havacılık acentesi tarafından satın alınabilen bir belgedir. IATA sertifikası ise; bir kişinin hava yolu endüstrisi alanında çalışan bir profesyonel olduğunu doğrulayan sertifikadır ve edinilebilmesi için, önceden belirlenmiş bir eğitim programını tamamlama ve belirli bir sınavı geçme gerekliliği bulunmaktadır.
IATA üyeliğinin şartları nelerdir?
IATA üyeliği için yerine getirilmesi gereken birtakım şartlar bulunmaktadır. IATA’ya üye olmak için gerekli ilk şart; faaliyetleri en az iki yıldır süren bir hava yolu şirketi olmaktır. Üye olmak isteyen firmanın, gerekli denetimleri geçmesi ve IATA operasyon güvenlik sistemlerine kayıtlı olması gerekmektedir. Ayrıca, üyelik için belirli bir minimum sermaye gerekliliği bulunmaktadır. Bu miktar, hava yolu şirketlerinin büyüklüğüne ve bulundukları ülkenin koşullarına göre değişebilmektedir.
Ayrıca, IATA üyesi olmak isteyen şirketlerin finansal durumları da belirli standartlara uygun olmak zorundadır. IATA, finansal durumlarının yeterince sağlam olmadığını değerlendirdiği şirketlerin üyelik başvurularını reddedebilir. Üyelik başvurusunda bulunan şirketlerin, IATA’nın belirlediği etik ve iş uygulamalarına uyum göstermeleri de gereklidir. Bu uygulamalar hava yolu şirketlerinin müşteri memnuniyeti, rekabet, kalite ve güvenlik gibi konularda standartlara uygun hareket etmelerini sağlamayı amaçlamaktadır.
IATA üyeliği için başvuru yapmak isteyen firmalar, 15 bin dolar ödemek durumundadır. Firmanın başvurusunun onaylanıp, üyeliğe kabul edilmesi durumunda da IATA tarafından tekrar 15 bin dolar talep edilmektedir. Üyeliği devam eden firmalar, üyelikleri boyunca düzenli olarak aidat ve katkı payı ödemeleri de yapmakla yükümlüdür.
Hangi Türk hava yolu şirketleri IATA üyesidir?
IATA üyesi Türk hava yolu şirketleri:
- Türk Hava Yolları
- Pegasus Hava Yolları
- Atlasglobal
- Sun Express
- Onur Air
- MNG Hava Yolları
- Freebird Hava Yolları
- Corendon Airlines
